Jeśli masz w domu na przykład centralne ogrzewanie, bojler, kompresor czy zbiornik pod ciśnieniem, to raczej zawór bezpieczeństwa też gdzieś się tam znajduje. Mały element, a robi naprawdę dużo roboty. Można śmiało powiedzieć, że zawór bezpieczeństwa to strażnik Twojego systemu – pilnuje, żeby nic nie „wybuchło”, kiedy ciśnienie z jakiegoś powodu wzrośnie za bardzo.
Co to właściwie jest ten zawór bezpieczeństwa?
Zacznijmy od początku. Zawór bezpieczeństwa to urządzenie, które otwiera się automatycznie, kiedy ciśnienie w urządzeniu przekracza ustaloną granicę. Dzięki temu nadmiar wody, powietrza czy pary może bezpiecznie się uwolnić, a ciśnienie wraca do rozsądnych wartości. Można by to nazwać takim wentylem ratunkowym – zawsze jest gotowy zadziałać, kiedy ciśnienie zaczyna się robić zbyt duże.
No dobrze, a jak to działa od środka?
Budowa zaworu jest prosta, choć istnieje wiele ich rodzajów. W skrócie, to kilka podstawowych elementów: korpus (czyli obudowa), sprężyna, która dociska grzybek do miejsca zamknięcia, sam grzybek blokujący przepływ oraz gniazdo, przez które może uchodzić nadmiar medium. Wszystko razem tworzy taką mechanikę, w której sprężyna trzyma zawór zamknięty, dopóki ciśnienie jest w normie. Gdy ciśnienie podskoczy ponad tę normę, siła działająca na grzybek staje się większa niż nacisk sprężyny i zawór się otwiera. Mówiąc krótko – nadmiar ciśnienia ucieka, a gdy wszystko się uspokoi, sprężyna zamyka zawór na nowo.
A co z zaworami bezpieczeństwa w instalacji CO?
W domówkach czy mniejszych systemach grzewczych, takich jak klasyczne grzejniki czy ogrzewanie podłogowe montuje, się je właśnie po to, żeby chronić instalację przed zbyt wysokim ciśnieniem. Zazwyczaj znajdziesz je blisko kotła lub bojlera, bo to właśnie tam ciśnienie może nagle wzrosnąć. Na przykład, jeśli kocioł zacznie przegrzewać wodę, zawór szybko się otworzy i wypuści jej trochę, zapobiegając uszkodzeniom, a w skrajnym przypadku nawet wybuchowi.
Jak wybrać zawór do zbiornika ciśnieniowego?
W większych instalacjach, takich jak kompresory czy zbiorniki na sprężone powietrze, trzeba dobrać zawór uwzględniając ciśnienie robocze i maksymalne dopuszczalne ciśnienie zbiornika. W praktyce oznacza to, że zawór powinien otwierać się trochę powyżej ciśnienia normalnej pracy, ale zanim da się wyczuć, że dzieje się coś złego. Oczywiście, trzeba też pamiętać o rodzaju medium — zaworu do pary nie użyje się do powietrza czy wody. Każdy ma swoje specyficzne właściwości.
No i jeszcze jedno, gdzie właściwie montować zawór bezpieczeństwa?
Odpowiedź jest dość prosta – tam, gdzie pojawia się największe ryzyko wzrostu ciśnienia. W praktyce oznacza to: w instalacji CO blisko kotła, przy bojlerze na wejściu zimnej wody, a w przypadku kompresorów – bezpośrednio na zbiorniku. Chodzi o to, aby zawór mógł szybko zadziałać i skutecznie odprowadzić nadmiar medium.
Podsumowując
To naprawdę niewielki szczegół, a ma wielkie znaczenie. Zawór bezpieczeństwa chroni cały system przed niebezpiecznie wysokim ciśnieniem i dzięki temu zapobiega poważnym awariom. Fajnie jest wiedzieć, co to jest, jak działa i gdzie go szukać. Bo wbrew temu, co by się mogło wydawać, jego obecność może dosłownie uratować cały domowy system przed katastrofą.